In gesprek met Lisa de Bye

Kun je iets over jezelf vertellen?

"Mijn naam is Lisa de Bye, ik ben 27 jaar en ik kom uit Utrecht. Mijn film avontuur begon op de middelbare school (profielwerkstuk) met het maken van een documentaire in Frankrijk. Vervolgens leerde ik mijzelf van alles op het gebied van film door het maken van promotiefilms en commercials en schreef daarvoor de scripts, deed de productie, filmde het project en monteerde daarna zelf de video. Dit, om zoveel als mogelijk inzicht te krijgen over hoe film werkt. Aangezien ik niemand kende die iets met film deed, maar wel de ambitie had om een regisseuse te worden, wilde ik veel ervaring opdoen binnen de verschillende vakgebieden. Ook heb ik jaren geacteerd om te weten hoe het is om voor de camera te staan. Deze acteer-ervaringen komen vooral van pas tijdens de spelregie.

"In 2018 studeerde ik af van de mediaopleiding in Leeuwarden. Tijdens deze opleiding was ik geselecteerd en toegelaten voor een film minor in Aarhus, Denemarken. Na deze opleidingen heb ik mijn eigen filmbedrijf opgericht genaamd L.A.B. Film Productions. Ik maak korte films, documentaires, commercials en fashion films."

Waar geniet jij keer op keer van bij jouw vak? En waarom? 

"Wat film zo bijzonder maakt is dat geen enkele productie hetzelfde is. Na jaren actief bezig te zijn binnen de filmwereld heb ik een prachtig netwerk vol bijzonder getalenteerde makers om mij heen mogen verzamelen met wie ik graag samenwerk. Wat mij een geweldig blij gevoel geeft is het kunnen vertalen van bijzondere verhalen naar film om vervolgens als regisseuse met het hele team een prachtig filmproduct neerzetten. Op set voel ik mij echt thuis."

"De kracht van film ligt binnen de kracht van het team zelf. Het is een kunst om elkaars visies samen te voegen tot één magisch geheel - zowel op set als in de montage - en van dat proces kan ik iedere keer volop van genieten."

Kun je iets vertellen over waar je nu mee bezig bent?

"Momenteel lopen er twee verschillende projecten. Afgelopen jaar lanceerde ik, samen met filmmaakster Didi Spaans, een YouTube kanaal over de Nederlandse filmwereld. Wij maken behind the scenes videos waarmee we laten zien hoe het eraan toe gaat op set. We zijn nu bezig met seizoen 2, wat een heel ander en mega tof seizoen gaat worden (al zeggen we het zelf). Mocht je meer willen leren over de Nederlandse filmwereld, check dan het YouTube kanaal: @Over The Shoulder"

"Daarnaast ben ik bezig met de distributie van mijn korte film debuut Alex. Deze film heb ik geschreven & geregisseerd en is gemaakt tijdens de eerste corona-pandemie in 2020. Alex is een eerbetoon aan iedereen die iemand heeft verloren. Afgelopen jaar kon de film eindelijk, toen het beter ging met corona, in première gaan. De film is momenteel opgestuurd naar meerdere filmfestivals en heeft ook al een aantal nominaties en zelfs een prijs in de wacht gesleept. Op deze website kan er meer over de film gelezen worden: www.alexdefilm.nl"

"Tevens ben ik bezig met het schrijven van een nieuw filmplan: to be continued :)"

Wat is jouw motivatie geweest om dat te doen wat je nu doet?   

"In het kort: mensen inspireren met mijn verhalen door middel van het medium film. Uitgebreide uitleg: Als kind was ik al verslaafd aan de televisie. Wanneer ik kon (en vooral mocht) kijken, zat ik voor het beeld gekluisterd en te dromen over hoe het zou zijn om actrice te worden. Dit werd mijn kinderdroom. Vanaf mijn vierde deed ik aan theater acteren en aan camera acteren, totdat ik rond mijn vijftiende besefte dat ik meer interesse had in het werk achter de schermen. Ik schreef al veel eigen verhalen, had altijd meningen over film en acteerspel en miste bepaalde aspecten binnen film die ik graag anders zou zien. Nu denk ik: waarom zag ik dit niet eerder in?" 

"Maar zodoende leer je en ik ben blij dat ik heb kunnen ervaringen hoe het is om voor de camera te staan. Aan de hand van deze persoonlijke bevindingen en de ervaringen op set ging ik aan de slag met het verdiepen in regie, editen en schrijven. Het was absoluut geen makkelijke weg, maar heb mega veel geleerd en kunnen maken. Nu ben ik inmiddels al tien jaar bezig als filmmaakster en dat maakt mij erg gelukkig." 

Welke prestatie heeft jou het meest trots gemaakt?

"Absoluut mijn eerste korte film Alex. Deze film is op zichzelf al een kunstwerk en daarnaast was de gehele samenwerking met het team fantastisch. Wat wij hebben neer weten te zetten - ook nog in moeilijke tijden - is echt iets om mega trots op te zijn. Deze film bevalt persoonlijke elementen van mijzelf en de mensen om mij heen. Mijn eigen angsten heb ik verweven in het script waardoor het een zwaar, emotioneel en ook helend schrijfproces is geweest." 

"De reacties die ik kreeg vanuit het publiek en de mensen om ons heen zullen mij altijd bijblijven. Deze reacties hebben bevestigd dat het goed is dat deze film is gemaakt: de film doorbreekt een taboe en is een eerbetoon aan verlies en rouwen. Ik ben erg dankbaar voor dit filmproject en ik kan niet wachten om nog meer krachtige films te mogen maken." 

Zijn er ontwikkelingen waar je naar uitkijkt?

"Afgelopen februari heb ik samen met geweldige creatievelingen een pilot aflevering geregisseerd van een nieuwe webserie. Hier mag ik nog weinig over vertellen, maar het een een absurdistische comedy met een knipoog naar de filmwereld. Zodra de pilot aflevering klaar is gaan we het distributieproces is. Hopelijk komen er nog veel vervolg afleveringen van, want ik kan niet wachten om dit hilarische project met de rest van Nederland te mogen delen!"

"Ook geef ik sinds een jaar als freelance filmdocente les - vlog-lessen en lessen over het maken van korte films - op middelbare scholen door Nederland. Binnenkort ga ik ook op basisscholen film workshops verzorgen en daar kijk ik enorm naar uit. Kinderen hebben zoveel verbeeldingskracht, daarom ben ik benieuwd hoe dit met het medium film tot uiting gaat komen. Met de jongste doelgroep maak ik stop-motion videos. Momenteel ben ik ook bezig met het maken van e-book over het geven van filmworkshops op middelbare scholen in Nederland."

Welke uitdagingen of kansen zie jij in Limburg of 'de regio' in het algemeen? 

"Het zou mooi zijn als er meer verbinding kan ontstaan tussen filmmakers uit de landen van de Euregio: bijv. Nederland en Duitsland. Wanneer er online, eventueel op de website van Euregio zelf, een platform kan worden gerealiseerd waar filmmakers uit de gehele Euregio bij aan kunnen kloppen zou dat voor nieuwe netwerkmogelijkheden en zelfs filmprojecten kunnen zorgen."

Wat is voor jou de meerwaarde van het maken van films in Limburg of ‘de regio’ in het algemeen? 

"De natuur. Er zijn ontzettend veel bijzondere plekken te vinden in de Euregio, waar ik altijd volop nieuwe inspiratie van krijg. In 2019 produceerde ik daar, samen met Didi Spaans, de korte film Retina, een dystopisch drama, over het laatste stel op de wereld. Door de diversiteit van de omgeving was het haalbaar om een verlaten wereld te creëren. Hopelijk kan ik vaker in de Euregio meer mooie filmproducties maken. Wel hoop ik dat de verbinding tussen filmmakers uit de Randstad en de Euregio wat makkelijker en toegankelijker gaat worden." 

Op welke gebieden zie jij nog mogelijkheden tot verbetering met betrekking tot het maken van films in de Euregio?

"Het zou mij geweldig lijken als de Euregio internationale film competities en festivals kan organiseren om de filmmakers met elkaar in verbinding te brengen. Tevens zou dit meer mogelijkheden en steun bieden voor de makers om films buiten hun eigen omgeving te maken. Dit is ook goed voor de culturele onderwerpen binnen film. Wellicht is, ter aansluiting op voorgaande antwoord, een internationaal filmmakers-collectief een goed plan."

Stel je krijgt de kans je ‘jongere ik’ zelf advies te geven, wat zou dat zijn? 

"Als ik advies zou kunnen geven aan de jonge Lisa, die net begon met het maken van films & video’s, dan zou ik haar willen meegeven dat het allemaal niet snel hoeft te gaan of in één keer. Dat het goed is om zoveel verschillende film ideeën te hebben, maar dat het ook oké is om niet alles in één keer te willen doen. De jonge Lisa zou willen horen dat het goed zal komen: dat ze meerdere films mag maken, dat ze gehoord gaat worden en dat ze geweldige, getalenteerde filmmakers om haar heen zal verzamelen die voelen als familie. Dat ze met deze mensen geweldige doelen gaat bereiken en dat alles met tijd op z’n plek valt." 

Wat adviseer je aan andere media- en filmprofessionals? 

"Wat adviseer je aan andere media- en filmprofessionals? Wat ik kan adviseren aan iedereen die in de mediawereld werkt, is om je zo nu en dan te verdiepen in een ander vakgebied en niveau en/of samen te werken met mensen die je nog niet kent. Als voorbeeld kan ik nemen de 48 hour film contests binnen het filmlandschap. Hierbij moet je binnen 48 uur een film maken, samen met een eigen gekozen team (met bekenden en/of onbekenden). Het kan erg inspirerend en verhelderend werken om jezelf een keer (weer) in het diepe te gooien."

Wat mis je nog in het huidige Nederlandse filmlandschap?

"Binnen het filmlandschap in Nederland (in algemene zin), mis ik meer mogelijkheden voor beginnende filmmakers en semiprofessionals die geen AV opleiding hebben gedaan. Het zou fijn zijn als er minder streng wordt gekeken naar opleidingen en meer ruimte kan worden toegekend aan vernieuwende, experimentele filmplannen & verhaalvormen."

"Één van de redenen waarom wij, Didi Spaans en mijzelf, Over the Shoulder hebben opgericht, is om een platform te bieden aan makers uit Nederland, ongeacht welk niveau en welke kennis. De behind-the-scenes video’s geven een diepgaande en gezellige weergave van wat er op set allemaal gebeurt en welke projecten van eigen bodem gemaakt worden. Wij weten als geen ander hoe geweldig en toch ook lastig het soms kan zijn om in media te werken, daarom biedt Over the Shoulder tevens een educatief randje aan de afleveringen. Zo kunnen makers, vooral beginnende filmmakers, leren over film, andere filmmakers en de Nederlandse filmcultuur."