Marijn Poels: “Ik ben benieuwd hoe we ons als mens door de komende jaren heen worstelen”

Moeilijke leerling

Geboren in 1975 in Meerlo was Marijn Poels niet het braafste kindje van de klas. School is nooit zijn favoriete bezigheid geweest, zo vertelt hij. "Ik kon niet omgaan met leraren en autoriteiten. Daardoor kwam ik vaker in de problemen tijdens studie. Door veel operaties, wegens een ernstig auto-ongeluk op mijn derde levensjaar, miste ik veel op school en kreeg een achterstand. Ik werd naar de LTS gestuurd. Daar werd ik twee jaar later weer van afgestuurd omdat ik niet met de leraren overweg kon, of zij niet met mij ... Ik ging naar de tuinbouwschool ... ook de verkeerde keuze." Na een oriëntatiejaar belandde hij vervolgens op de HAVO, wat plots prima verliep en werd hij aangenomen op het Grafisch Lyceum in Eindhoven. "Maar ook hier verliet ik de studie weer zonder diploma's. Het schoolsysteem werkte niet, althans niet voor mij."

Marijn besloot de wereld in te trekken en ging werken bij een regionale weekkrant als opmaker van advertenties. "In de tussentijd reisde ik zoveel mogelijk en trok veelal met een kleine handycam de wereld in. Dat raakte me. De verscheidenheid aan culturen en de onbegrijpelijke ongelijkheid in de wereld. Dat tachtig procent van de wereldvoorraad coltan - wat in batterijen en accu's zit, red. - uit Oost-Congo komt, terwijl het grootste deel van de mensen daar nog nooit een batterij had gezien. Zulke verhalen bleven me bij en hebben me niet meer losgelaten." Na gewerkt te hebben in een TBS-kliniek, waar Marijn creatieve dagbesteding verzorgde voor gedetineerden, nam hij ook daar in 2008 ontslag. "Ik kon niet omgaan met de stroperige bureaucratische werkwijze. Kwantiteit boven kwaliteit ..."

Verhalen

"Ik wilde verhalen vertellen. De verhalen die ik tijdens mijn reizen meemaakte en beleefde. Het onrecht, de sociale misstanden en de ongelijkheid in de wereld. Het liefst met camera. Concrete opdrachten had ik nog niet. Alleen een hypotheek die me dwong om snel opdrachten te vinden! Utopie of niet, mijn drive was onverzettelijk: geen bedrijfsfilms of propaganda films maar verhalen van mensen in ontwikkelingslanden. Mensen een stem geven die niet of nauwelijks een stem krijgen. Ik schreef diverse ontwikkelingsorganisaties aan en hier en daar kreeg ik de kans om een film te maken voor een NGO in een ontwikkelingsland. Twee jaar later werd ik tijdens een première in Nijmegen aangekondigd als "filmmaker". Een moment waar ik besefte: 'Verrek ja, ik ben nu filmmaker!'"

In opdracht van L1 schreef Marijn vervolgens een format voor een documentaire-serie waarin hij Limburgers die ontwikkelingswerk doen in een ver land een week volgt. "De series waren succesvol en ik mocht drie series van elk acht docu’s maken. Ook voor andere regionale omroepen maakte ik dergelijke series. Daarbuiten maakte ik diverse films over misstanden in de wereld. Mijn bereik verschoof van regionaal naar internationaal en de films kregen ook politiek aandacht tot aan VN congressen, Brussel, Reichstag en de tweede kamer toe. Langs mijn beroep als filmmaker werd ik zo ook langzaam een activist van mijn eigen verhalen."

"Langs mijn beroep als filmmaker werd ik zo ook langzaam een activist van mijn eigen verhalen."

Onrecht

Een stem geven aan een groep die niet gehoord wordt of onrecht aan de kaak stellen: Marijn vindt zijn motivatie vaak in deze hoek. "Ik kan niet tegen onrecht. Onrecht tegen mensen of het onrecht van een systeem. Dat zijn de verhalen die ik belangrijk vind te vertellen. Ik sta altijd achter de ‘kleine, normale mens’ . Of dat nu een film, een boek of een lezing is maakt me niet uit. Een film maken is wel hetgeen waar ik me het beste in kan uiten. Dat medium is een geweldig middel voor mij om als eenling de barricade op te gaan tegen, in mijn ogen, onrecht. Dat kan ik doen met een combinatie van humor, entertainment en ernst. Mensen moeten vooral geëntertaind worden en na de voorstelling aan het denken zijn gezet. Wanneer dat lukt motiveert het me telkens weer om er mee verder te gaan."

Maar makkelijk is het niet. Hoewel zijn energie onuitputtelijk lijkt en het aantal titels in zijn oeuvre bijna niet te tellen is, blijft het steeds hard werken. "Films maken is als bergbeklimmen. Een onmenselijk vermoeiende reis waar ik vaak door een verzuring heen moet bijten. Heel af en toe kan ik omkijken om van het uitzicht te genieten maar moet me snel genoeg weer blijven focussen op mijn doel want één rare stap kan me weer helemaal onderaan brengen. Als mijn films discussies aanwakkeren en het uiteindelijk mensen van bepaalde zaken overtuigd, ben ik intens gelukkig. Dan geniet ik even van het uitzicht. Maar niet te lang want het topje van de berg heb ik nog niet gezien …"

Discussie

En discussies wakkert Marijn vaak genoeg aan met zijn films. Zijn documentaire Pablo, over het schenden van de rechten van straatkinderen in Rio de Janeiro in aanloop naar het WK voetbal 2014, maakte internationaal veel los. In het Europees Parlement werden er zelfs kamervragen over gesteld. "Ik krijg nog regelmatig aanvragen van BBC, RT, CNN en ABC om mijn netwerk en bronnen met hun te delen omdat zij er ook aandacht aan willen besteden. Dan weet je dat je film wat heeft gedaan in de wereld en daar ben ik dan best trots op." Ook met zijn nieuwste film, The Uncertainty has Settled, hoopt hij weer een discussie uit te lokken. "Het is de eerste film van een geplande controversiële trilogie."

"Deze film gaat over globalisering, energie en klimaatverandering. Sinds klimaatverandering hoog op de wereld-agenda staat is er veel juist door die politiek kapot gemaakt. Economieën zijn versnipperd en boeren krijgen zelfs subsidies om er mee op te houden. Ik heb mijn twijfels daarbij. Ondanks het feit ik een milieu-activist ben heb ik veel kritische vragen over de klimaat-ideologie, de politiek en de wetenschap. De film wordt momenteel afgewerkt door de geluids-editor en de colorist. Ik ben alweer bezig met de voorbereidingen voor het tweede deel van de trilogie. Gelijktijdig doe ik promotie en bezoek ik filmfestivals voor de eerste film van de trilogie met de titel The Uncertainty Has Settled. Dat is superleuk. Eindelijk ontmoet je de mensen waarvoor je de films eigenlijk maakt. Het doen van research en onderzoek is best eenzaam werk. Om dan er even uit te gaan en mensen ontmoeten is heerlijk!"

Spannende tijden

Zeker in deze tijd zijn filmmakers als Marijn van grote waarde voor de samenleving. Afgelopen weekend nog stond de wereld op zijn kop omdat de pas ingestelde president van Amerika, Donald Trump, een inreisverbod heeft opgelegd aan burgers uit zeven landen uit het Midden-Oosten. "Ik ben benieuwd hoe we ons als mensen door de komende jaren heen zullen worstelen. We staan voor spannende tijden waarin de kloof tussen links en rechts, politiek en burger alleen maar groter word. We luisteren niet meer naar elkaar en ieder dogma claimt zijn eigen waarheid. Op alle niveaus. Dat brengt natuurlijk geen oplossingen. Terwijl er veel oplossingen nodig zijn voor de problemen die we momenteel hebben. Een afbrokkelend Europa, de vluchtelingen-politiek, het links- en rechts-radicalisme, het nog altijd labiele bankensysteem en de zee van internationale conflicten. We moeten weer bij elkaar komen. Links, rechts en liberaal. Van daaruit samen voor een oplossing gaan. Ik ben benieuwd hoe we die klus zullen klaren want dat kunnen we alleen samen!"

"Ik ben benieuwd hoe we ons als mens door de komende jaren heen worstelen. We staan voor spannende tijden ..."

Euregio

Van de grote wereldproblematiek van veelal de kleine burger nemen we even een stap terug en kijken we samen met Marijn naar het filmklimaat in Nederland en de kansen die er liggen voor 'de regio', buiten de Randstad. "Ik zie de Randstad als een verzadigd centrum waar er voor de filmmaker weinig of geen uitdaging meer ligt. Met duizenden filmmakers op elkaar proberen we allemaal hetzelfde. Een dood stramien. Limburg en omgeving is een gebied waar niet iedereen op hetzelfde hoopje ligt. Waar je makkelijker iets voor mekaar kunt krijgen. En een regio waar je als beginnend filmer de beste basis kunt leggen voor een carrière. Zonder Limburg was ik nooit diegene geworden die ik nu kan zijn! Ik geniet er telkens van om in Limburg een film te mogen maken. Dat zijn voor mij visitekaartjes van waar ik vandaan kom. Daar ben ik trots op!"

"We zijn een erg sterke en gezonde regio waar enorm veel potentie ligt. Door de ligging aan België en Duitsland weten we dat de wereld groter is dan Nederland alleen. In tegenstelling tot de Randstad, waar men vaker niet verder kijkt dan de maas. Toch moeten we nog gemakkelijker die Belgische en Duitse grens over durven te stappen. Proberen middels film de Euregio sterker te verbinden. Het heeft de potentie om echt een belangrijk centrum voor film te worden. De Euregio staat nog in de kinderschoenen en is nog lang niet verzadigd. De uitdaging zit hem in het feit dat we aankomende talenten meer mogelijkheden moeten bieden om hier te groeien."

"Een indiaan uit de Amazone zei ooit tegen me: "Je moet niet naar de ontwikkeling verhuizen, maar de ontwikkeling naar je dorp halen.” Dat is feitelijk precies de uitdaging van Limburg."